Vào ngày 2 tháng năm 2018 Israel đã trao quyền công dân cho tay đua xe đạp vô địch người Tuscania, tên là Gino Bartali, người đã cứu hàng trăm người Do Thái thoát khỏi cuộc tàn sát của Phát xit Đức.

Gino Bartali là người được mọi người ái mộ vì ông đã từng là nhà vô địch ở những giải đua xe đạp ít nhất ba lần ở Ý và hai lần ở Pháp và hàng trăm cuộc đua khác. Nhưng trên hết Gino Bartali được mọi người cảm phục và yêu mến bởi vì ông đã can đảm dấn thân trong việc giúp những người Do Thái thoát khỏi cuộc tàn sát của Phát xít Đức.

Sau khi nhận thấy tình hình nguy hiểm của nhiều người Do Thái đang có nguy cơ bị sát hại. Bất chấp nguy hiểm, ông dũng cảm vận chuyển những tài liệu giả mà có giá trị cho phép người Do Thái rời khỏi Ý. Bằng cách này những người Do Thái đang bị truy lùng có khả năng được trốn thoát. Đây là những giấy tờ mà nếu bị phát hiện, mạng sống của ông sẽ không được bảo đảm. Ông giấu tài liệu trong khung xe đạp và đưa đến Assisi, trong một tu viện, hoặc đến Roma. Đây thực sự là một điều nguy hiểm và đầy rủi ro vì đi xe đạp từ Florence đến Rome, trong lúc chiến tranh, với những con đường bị phá hủy và bị quân đội kiểm soát. Mọi việc được ông làm diễn ra ban ngày. Ông cũng đã bị chặn lại nhiều lần, bị thẩm vấn nhưng không ai nghĩ đến việc kiểm tra chiếc xe đạp của ông và hơn nữa vì ông được biết đến là một tay đua cho nên ông được bỏ qua. Dù nguy hiểm như vậy nhưng ông vẫn không bỏ cuộc.

Công việc âm thầm nhưng đầy nguy hiểm của Gino Bartali, cũng như của Đức Hồng Y Elia Dalla Costa của Florence, và một số người cộng tác đã giải cứu khoảng 800 người Do Thái thoát khỏi bàn tay Phát xít Đức. 800 sự sống không phải là niềm tự hào công khai, mà là sự an ủi riêng, một cái gì đó để giữ cho chính họ và với họ trong sự im lặng của những người công chính, của những ai biết làm những gì mình phải làm.

Câu chuyện của ông không được ai biết đến trong nhiều năm, chỉ có người con trai của ông là biết chuyện này nhưng anh lại nói: “Tôi đã phải chiến đấu với cuộc chiến của tôi như thế nào bởi vì cha tôi không muốn cho ai biết chuyện này”.

Thậm chí vợ của ông chỉ biết được điều này vài năm trước khi ông qua đời. Khi vợ ông hỏi ông tại sao ông im lặng trong một thời gian dài như vậy; ông trả lời rằng: “Tôi biết việc phải làm; điều tốt cần phải làm nhưng không cần phải nói ra. Khi người ta làm vì tình yêu thì cần phải nói ra ư?”.

Ông cũng im lặng với những người thân trong gia đình về việc chính ông đã giấu một gia đình Do Thái trong một căn hầm của ngôi nhà bên cạnh nơi gia đình sinh sống. Ông nói rằng họ là bạn của ông, thực tế gia đình không biết điều này.

Cuộc đời của Gino đã chứng kiến một sự điên rồ được gọi là chủ nghĩa chống Do Thái, lên án tử hình như người Do Thái. Ông ý thức được rằng Thiên Chúa của ông, Thiên Chúa mà ông phó thác vào mỗi buổi sáng khi thức dậy và dâng lời tạ ơn khi màn đêm buông xuống. Ngài, chính Thiên Chúa của mọi chủng tộc không muốn sự tàn sát này xãy ra. Chính vì thế để cho điều này được loại bỏ ông đã âm thầm tìm cách để giải thoát những người đang có nguy cơ mất mạng sống bao nhiêu có thể.

Ông cũng ý thức rằng nếu bị phát hiện cuộc đời của ông cũng sẽ kết thúc như những vị anh hùng khác; nghĩa là sẽ bị giết hoặc bị trục xuất; và chắc chắn danh tiếng của ông sẽ không cứu ông.

Gino Bartali được công bố là người Công chính giữa các quốc gia tại Yad Vashem, đây là ngôi đền nhà nước Israel dành riêng tưởng nhớ các nạn nhân của nạn diệt chủng Holocaust. Con trai của ông, Andrea Bartali nói: “Cộng đồng người Do thái nói rằng nếu cha tôi nói điều này trước đó, sự công nhận sẽ đến từ rất lâu rồi. Nhưng Gino Bartali là như thế”. (Famiglia Cristiana 02/5/2018)

Ngọc Yến

Nguồn: Đài Vatican