Từ lâu nay, khi cử hành Thánh lễ đầu tiên hay Thánh lễ tạ ơn khá long trọng, các tân linh mục thường ban Phép lành Tòa Thánh cùng với ơn toàn xá kèm theo (Benedictionem papalem cum indulgentia plenaria). Ơn toàn xá này được ban cho chính vị tân linh mục và những người tham dự Thánh lễ với điều kiện là họ lãnh nhận bí tích Hòa giải, Rước lễ và cầu nguyện theo ý Đức Giáo hoàng. Đây là thực hành hợp pháp và có hiệu lực dựa theo Sắc lệnh của Tòa Ân Giải Tối Cao (Paenitentiaria Apostolica) với sự chấp thuận của ĐGH Phaolô VI được ban hành tại Rôma ngày 05/11/1964.
Tuy nhiên, theo Thông Báo mới đây của Ủy ban Phụng tự trực thuộc HĐGM Việt Nam “Về Việc Ban Phép Lành Tòa Thánh Với Ơn Toàn Xá” (ban hành ngày 03/12/2018), chúng ta ghi nhận một số điểm sau:
1. Phép lành Tòa Thánh không còn hiệu lực
Sắc lệnh của Tòa Ân Giải Tối Cao ban hành ngày 05/11/1964 không còn hiệu lực, nghĩa là các linh mục mới thụ phong không còn ban Phép lành Tòa Thánh trong Thánh lễ tạ ơn / Thánh lễ đầu tiên nữa, bởi vì Sắc lệnh này được điều chỉnh bởi những khoản luật chung trong Sổ bộ các Ân xá: Quy chế và Ân ban (Enchiridion Indulgentiarum: Normae et Concessiones) được xuất bản lần thứ I vào tháng 6/1968; lần thứ II vào tháng 10/1968; lần thứ III vào năm 1986 (18/05/1986) và lần thứ IV vào năm 1999 (16/07/1999).
2. Nhưng ơn toàn xá vẫn được ban
Cho dù Phép lành Tòa Thánh không còn hiệu lực trong Thánh lễ đầu tiên của tân linh mục nữa nhưng ơn toàn xá thì vẫn còn được áp dụng trong dịp cử hành Thánh lễ này. Thật vậy, cả 4 lần xuất bản, Sổ bộ các Ân xá đều đề cập đến trường hợp Phép lành Tòa Thánh được ban cùng với ơn toàn xá. Nhưng liên quan đến Thánh lễ đầu tiên của linh mục mới chịu chức, tại số 43, trong 3 lần xuất bản trước, tài liệu chỉ nói chung rằng: “Ơn toàn xá được ban cho linh mục nhân dịp cử hành lễ mở tay cách trọng thể và cho các tín hữu sốt sắng tham dự Thánh lễ này” (Prima Missa neosacerdotum); Và tại “Concessiones” số 27 (Prima sacerdotum Missa et iubilares Ordinationum celebrationes) trong lần xuất bản Sổ bộ các Ân xá mới nhất vào năm 1999, tài liệu cũng chỉ nói tương tự: Ơn toàn xá được ban cho: (1) Linh mục nhân dịp cử hành Thánh lễ mở tay trước đoàn dân vào một ngày đã chọn; (2) Các tín hữu sốt sắng tham dự Thánh lễ này”.[1]
3. Ban Phép lành Tòa Thánh khác với việc ban ơn toàn xá
Có một số Phép lành Tòa Thánh kèm theo việc ban ơn toàn xá luôn cho những ai đáp ứng các điều kiện đã cho (là người Công giáo, sạch tội trọng, có ý lãnh). Nhưng có Phép lành Tòa Thánh được ban trong hình thức văn tự [chẳng hạn qua một điện tín, trên tờ thư, trên một tờ giấy thường hoặc trên bằng Phép lành Tòa Thánh được trang trí thật đẹp] thì không ban ơn toàn xá hay tiểu xá gì, mà chỉ là sự “chúc lành” của Đức Thánh cha theo ý người xin.[2] Sổ bộ các Ân xá: Quy chế và Ân ban [ấn bản 1999]” (Enchiridion Indulgentiarum: Normae et Concessiones, editio typica quarta, 1999) liệt kê 33 trường hợp được lãnh ơn toàn xá và hầu hết các trường hợp này [được hưởng ơn toàn xá hằng ngày hoặc được hưởng ơn toàn xá vào dịp đặc biệt nào đó] đều không gắn với Phép lành Tòa Thánh, ngoại trừ các trường hợp sẽ được nói dưới đây (Enchiridion Indulgentiarum: Normae et Concessiones [1999], “Concessiones”, các số 4 và 12.1; “Normae de indulgentiis”, số 7.2 và 9). Trong dịp cử hành Thánh lễ mở tay, ơn toàn xá vẫn được ban cho chính tân linh mục và cho tất cả tín hữu sốt sắng tham dự Thánh lễ này, trước đây thì gắn với Phép lành Tòa Thánh, nhưng nay thì không còn nữa (Enchiridion Indulgentiarum: Normae et Concessiones [1999], “Concessiones”, số 27).
4. Các trường hợp ban Phép lành Tòa Thánh với ơn toàn xá
Các linh mục vừa mới chịu chức sẽ không ban Phép lành Tông Tòa với ơn toàn xá đi kèm trong Thánh lễ mở tay nữa vì nay việc ban Phép lành Tòa Thánh hay Phép lành Tông Tòa cùng với ơn toàn xá [cho các các tín hữu sốt sắng lãnh nhận] chỉ áp dụng cho một số trường hợp sau:
(1) Chính Đức Giáo hoàng ban phép lành “Urbi et Orbi” (cho thành phố [Rôma] và cho thế giới) trong những dịp trọng đại (chẳng hạn như dịp Lễ Giáng Sinh, Lễ Phục Sinh, nhân dịp đăng quang Giáo hoàng hay Năm Thánh…). Các tín hữu có thể lãnh nhận trực tiếp Phép lành Tông Tòa này (Benedictio Papalis) cùng với ơn toàn xá đi kèm tại quảng trường thánh Phêrô hoặc gián tiếp qua truyền thanh, truyền hình (Enchiridion Indulgentiarum: Normae et Concessiones [1999], “Concessiones”, số 4);[3]
(2) Các Giám mục chính tòa có thể ban Phép lành Tòa Thánh [với ơn toàn xá] ba lần một năm vào các dịp lễ trọng đặc biệt mà ngài chỉ định, ngay cả khi ngài chỉ dự lễ đó mà thôi. Những Giám chức khác ngang quyền với Đức Giám mục giáo phận, dù không có chức Giám mục: từ khi nhận trách nhiệm mục vụ, cũng được ban phép lành của Đức Thánh Cha (= Phép lành Tòa Thánh) với ơn toàn xá trong địa hạt của mình ba lần trong năm, vào các ngày lễ trọng thể mà các ngài chỉ định. Loại phép lành này được ban vào cuối Thánh lễ thay thế phép lành vẫn quen làm theo những quy tắc được nêu ra trong Sách Lễ nghi Giám mục. Nhưng ngay khi làm hành vi thống hối lúc đầu lễ thì đã phải hướng về phép lành này rồi (Enchiridion Indulgentiarum: Normae et Concessiones [1999], “Normae de indulgentiis”, số 7.2; Sách Lễ nghi Giám mục, các số 1122-1126);[4]
(3) Đức Thượng phụ hoặc Đức Tổng Giám mục [thuộc các Giáo Hội Công giáo Đông phương][5] có thể ban Phép lành Tòa Thánh với ơn toàn xá 3 lần trong năm và ban bất cứ khi nào xét thấy rằng ơn toàn xá đảm bảo cho lợi ích của các tín hữu do bởi hoàn cảnh đặc biệt hay có lý do đặc biệt. Ngài còn có thể ban ơn toàn xá và ơn tiểu xá khắp nơi trong lãnh thổ của mình, trong các nhà thờ theo nghi lễ của mình dù ở bên ngoài lãnh thổ, cũng như ban cho các tín hữu thuộc nghi lễ của ngài ở khắp nơi ((Enchiridion Indulgentiarum: Normae et Concessiones [1999], “Normae de indulgentiis”, số 9).
(4) Các linh mục có thể ban Phép lành Tòa Thánh với ơn toàn xá cho bệnh nhân trong trường hợp nguy tử (in articulo mortis) như được đề ra trong Sổ bộ các Ân xá [ấn bản 1999] tại “Normae de indulgentiis” số 18.2[6] cũng như tại “Concessiones” số 12.1[7] và trong Sách Nghi thức Chăm sóc Mục vụ cho Bệnh nhân tại các số 195 và 201. Số 201 nói về Của ăn đàng ngoài Thánh lễ, vốn là trường hợp bình thường cho việc ban Phép lành Tòa Thánh. Chữ đỏ cho biết rằng khi kết thúc bí tích Giải tội hoặc nghi thức sám hối, vị linh mục có thể ban Phép lành Tòa Thánh [với ơn toàn xá] cho người nguy tử, bằng cách sử dụng một trong các công thức sau: “Vì các mầu nhiệm cực thánh trong việc cứu chuộc nhân loại, xin Thiên Chúa toàn năng tha cho con (ÔBACE) mọi hình phạt đời này và đời sau, xin Người mở cửa thiên đường và dẫn con (ÔBACE) về chốn vui vẻ muôn đời”; Hoặc công thức: “Cha (tôi) dùng quyền Tòa Thánh đã ủy cho, ban ơn toàn xá và ơn tha thứ mọi tội lỗi cho con (ÔBACE), nhân danh Cha, và Con + và Thánh Thần. Amen”;[8]
(5) Khi Tòa Ân Giải Tối Cao ra Sắc lệnh cho phép ban Phép lành Tòa Thánh với ơn toàn xá kèm theo trong một dịp long trọng nào đó [theo thỉnh nguyện]. Chẳng hạn nhân dịp Năm Thánh kỷ niệm 30 năm tôn phong hiển thánh cho 117 vị Tử đạo tại Việt Nam, Tòa Ân Giải Tối Cao đã ra Sắc lệnh cho phép ban PHÉP LÀNH TOÀ THÁNH kèm theo ơn toàn xá với các điều kiện thông thường (xưng tội, rước lễ và cầu nguyện theo ý Đức Giáo hoàng), cho tất cả các giám mục, linh mục, phó tế, tu sĩ nam nữ và Kitô hữu có lòng sám hối thực sự và được đức mến thúc đẩy, đã tham dự chính các thánh lễ [trong những ngày từ 19 tháng Sáu đến ngày 24 tháng Mười Một năm 2018, những ngày khai mạc và bế mạc cách long trọng]. Các Kitô hữu muốn sốt sắng lãnh nhận Phép lành Toà Thánh, nhưng vì hoàn cảnh hữu lý, không thể tham dự các nghi lễ thánh, thì theo luật, vẫn có thể được ơn toàn xá, miễn là có ý hướng đạo đức theo dõi qua các phương tiện truyền hình hay truyền thanh, chính các nghi lễ ấy lúc đang được cử hành (Văn thư số: 224/18/1 ban hành ngày 23/03/2018).
5. Kết luận thực hành
Hệ luận thực hành tất yếu là, từ nay, trong Thánh lễ mở tay của tân linh mục:
(1) Không công bố Sắc lệnh của Tòa Ân Giải Tối Cao về việc ban Phép lành Tòa Thánh cùng với ơn toàn xá kèm theo nữa (tức không được đọc đoạn “Đức Phaolô VI, do thánh ý Chúa quan phòng, được đặt lên làm Giáo Hoàng, sẵn lòng chấp nhận những lời thỉnh cầu, vì Ngài tỏ lòng lưu tâm của Bậc Hiền Phụ đối với các linh mục mới chịu chức, nên Ngài ban cho mọi tân linh mục, khi cử hành thánh lễ đầu tiên khá long trọng, có thế BAN PHÉP LÀNH TÒA THÁNH cùng với ƠN TOÀN XÁ đi kèm theo. Phép lành này chỉ được ban một lần mà thôi, theo công thức trong Sách Lễ nghi Rôma, và chỉ được ban ở ngoài thành Rôma. ƠN TOÀN XÁ này chi được ban cho các tín hữu đã xưng tội, rước lễ, đã hết lòng tham dự thánh lễ này, đã nhận PHÉP LÀNH TÒA THÁNH nói trên, và cầu nguyện theo ý Đức Giáo Hoàng.” Thay vào đó, có thể trích đọc từ Sổ bộ các Ân xá rằng: “Ơn toàn xá được ban cho tân linh mục nhân dịp cử hành Thánh lễ mở tay trước đoàn dân vào một ngày đã chọn; và ban cho các tín hữu sốt sắng tham dự Thánh lễ này.” (Enchiridion Indulgentiarum : Normae et Concessiones [1999], “Concessiones”, số 27);
(2) Tân linh mục không ban Phép lành Tòa Thánh cùng với ơn toàn xá như trước cho nên không sử dụng công thức cũ nữa (Tân linh mục: Chúa ở cùng anh chị em / Mọi người: Và ở cùng Cha – Tân linh mục: Hãy chúc tụng Danh Chúa / Mọi người: Từ bây giờ và cho đến muôn đời – Tân linh mục: Ơn phù trợ chúng ta ở nơi Danh Chúa/ Mọi người: Là Đấng Tạo Thành trời đất – Tân linh mục: Xin Thiên Chúa toàn năng là Cha + và Con + và Thánh Thần ban phúc lành cho anh chị em / Mọi người: Amen). Thay vào đó, vào lúc cuối lễ, tân linh mục có thể sử dụng bất cứ công thức chúc lành nào đã được ấn định trong Sách Lễ theo thời gian và mùa phụng vụ.[9]
Lm. Giuse Phạm Đình Ái, SSS
[1] Prima Plenaria indulgentia conceditur: (1°) sacerdoti primam Missam coram populo statuto die celebranti, (2°) christifidelibus qui devote eidem Missae astiterint.
[2] G. Trần Đức Anh OP, “Ý nghĩa việc xin Phép lành Toà Thánh” trong congiao.info/ https://gpquinhon.org/q/giao-ly/y-nghia-viec-xin-phep-lanh-toa-thanh-29.html
[3] Câu nói cuối cùng của phép lành luôn là: Et benedictio Dei omnipotentis, Patris et Filii et Spiritus Sancti descendat super vos et maneat semper (Nghĩa là: “Và xin Thiên Chúa toàn năng, là Cha và Con và Thánh Thần, ban phép lành và ở lại với anh chị em luôn mãi”).
[4] Benedictionem papalem cum indulgentia plenaria, secundum praescriptam formulam, impertiendi in sua quisque eparchia vel dioecesi ter in anno, festis sollemnibus ab ipsis designandis, etiamsi Missae adsistant tantum. Haec benedictio datur in fine Missae loco benedictionis consuetae, ad normam uniuscuiusque Caeremonialis Episcoporum.
[5] Chẳng hạn GH Công giáo Hy Lạp Ukrainian; GH Công giáo Syro-Malabar; GH Công giáo Syro-Malankara; GH Công giáo Hy Lạp Romanian.
[6] Christifidelis tamen consequi poterit indulgentiam plenariam in articulo mortis, etiamsi eodem die indulgentiam plenariam iam acquisiverit.
[7] Sacerdos, qui christifideli in vitae discrimen adducto sacramenta administrat, eidem benedictionem apostolicam cum adiuncta indulgentia plenaria impertire ne omittat.
[8] Số 122 trong cuốn “Nghi thức Xức dầu Bệnh nhân và việc Săn sóc Họ theo Mục vụ”, bản dịch của UBGM Về Phụng Vụ (Sài Gòn 1974); Xc. Edward McNamara, LC, “Indulgences at the Point of Death” trong The ZENIT Daily Dispatch © Innovative Media, Inc (15 October 2013).
[9] Edward McNamara, “Blessings at First Masses” trong The ZENIT Daily Dispatch © Innovative Media, Inc. (8 MAY 2007).
Nguồn: hdgmvietnam.com