Dẫn nhập

Hoạt động bảo vệ sự sống (BVSS) là một hành trình thiêng liêng, thể hiện tình yêu và lòng nhân ái. Trong xã hội hiện đại, khi những vấn đề như phá thai, bạo lực gia đình, buôn người và kỳ thị phân biệt đối xử ngày càng nghiêm trọng, giá trị của sự sống đang bị thách thức. Áp lực từ các xu hướng văn hóa tiêu cực và sự thiếu hiểu biết đã dẫn đến sự suy giảm tôn trọng đối với sự sống con người. Việc BVSS trở thành một tiếng gọi cấp thiết, mời gọi chúng ta hành động với lòng thương xót và cảm thông. Đây cũng là cách chúng ta đáp lại lời mời gọi của đức tin và thể hiện trách nhiệm đối với cộng đồng xã hội. BVSS không chỉ khẳng định quyền sống của mỗi cá nhân mà còn tôn vinh giá trị thiêng liêng của sự sống dưới ánh sáng tình yêu của Thiên Chúa.

Người Kitô hữu, với sứ mệnh loan báo Tin Mừng và xây dựng nền văn minh tình thương, được kêu gọi tích cực tham gia vào các hoạt động BVSS, bao gồm các hoạt động bác ái xã hội của Caritas và các hiệp hội bác ái khác, nhằm cải thiện cuộc sống của những người yếu thế và bảo vệ phẩm giá con người.

Bài viết này sẽ đi sâu vào quan điểm của Giáo hội Công giáo về việc bảo vệ sự sống và trình bày những hoạt động tiêu biểu của Caritas Giáo phận, qua đó làm rõ vai trò của người Kitô hữu trong việc xây dựng một xã hội nhân văn, nơi mọi sự sống được tôn trọng.

1. QUAN ĐIỂM CỦA GIÁO HỘI CÔNG GIÁO VỀ BẢO VỆ SỰ SỐNG

Quan điểm của Giáo hội Công giáo về BVSS là một nền tảng đạo đức sâu sắc, bao trùm mọi khía cạnh trong giáo lý của Giáo hội. Giáo hội khẳng định rằng sự sống con người, từ khoảnh khắc thụ thai cho đến lúc chết tự nhiên, là một ân huệ thiêng liêng từ Thiên Chúa, minh chứng cho tình yêu vô điều kiện mà Ngài dành cho nhân loại. Do đó, việc tôn trọng, bảo vệ và chăm sóc sự sống không chỉ là trách nhiệm mà còn là bổn phận đạo đức mà mỗi Kitô hữu cần phải thực hiện.

Với vai trò là người mẹ hiền, Giáo hội luôn đồng hành và hướng dẫn con cái mình trên con đường tìm kiếm chân lý và hạnh phúc. Các văn kiện của Giáo hội, như Hiến chế Gaudium et Spes, Thông điệp Evangelium Vitae – Tin Mừng về sự sốngcủa Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, và các tài liệu gần đây như Thông điệp Laudato Si’ của Đức Thánh Cha Phanxicô, đều nhấn mạnh trách nhiệm BVSS. Những văn kiện này lên án mạnh mẽ mọi hành vi xâm phạm đến quyền sống và phẩm giá của con người, đồng thời kêu gọi xã hội xây dựng một nền văn hóa tôn trọng sự sống. Quan điểm này được thể hiện rõ nét qua việc Giáo hội luôn đồng hành và hỗ trợ những người yếu thế, bệnh tật, người già và những đối tượng dễ bị tổn thương trong xã hội.

1.1 Phẩm giá của con người

Con người được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa là một chân lý nền tảng của đức tin Công giáo. Trong Sách Sáng Thế Ký, Thiên Chúa phán: “Chúng ta hãy làm ra con người theo hình ảnh chúng ta, giống như chúng ta, để con người làm bá chủ cá biển, chim trời, gia súc, dã thú, tất cả mặt đất và mọi giống vật bò dưới đất” (St 1,26). Với dấu ấn thiêng liêng này, con người trở thành đỉnh cao của mọi tạo vật và là đền thờ của Chúa Thánh Thần.[1] Chính sự hiệp thông với Thiên Chúa, khả năng lắng nghe và đáp lại lời Ngài, đã làm nên phẩm giá cao quý của con người, đòi hỏi phải được tôn trọng và đối xử với đầy đủ nhân vị và tự do. Bên cạnh đó, mỗi người phải chịu trách nhiệm về chính mình, về những lựa chọn và hành vi của mình.

Phẩm giá này mang lại quyền được sống, tôn trọng và đối xử công bằng cho mỗi người. Ngay từ khi thụ thai, con người đã có nhân vị và cần được bảo vệ. Không ai có quyền tước đoạt nhân phẩm mà Thiên Chúa đã ban, cũng như không được xâm phạm đến sự toàn vẹn thân thể của người khác vì bất kỳ lý do nào.[2] Phẩm giá con người không dựa trên chủng tộc, giới tính, sức khỏe hay khả năng đóng góp cho xã hội. “Phẩm giá của con người không phụ thuộc vào thân xác và khả năng trí tuệ, và sự tôn trọng đối với một người không thể được định đoạt dựa trên thành tích hoặc hiệu quả”.[3] Mọi giai đoạn của cuộc đời, từ bào thai đến tuổi già, đều đáng được trân trọng và bảo vệ.

Tuy nhiên, trong thế giới hôm nay, phẩm giá con người đang bị đe dọa bởi nhiều yếu tố như bất bình đẳng, bạo lực và các vấn đề môi trường. Việc bảo vệ phẩm giá đòi hỏi sự chung tay của mỗi cá nhân, gia đình, cộng đồng và toàn xã hội. Chúng ta cần nỗ lực bảo vệ và nâng cao phẩm giá của mọi người, bằng cách sống yêu thương, chia sẻ, tôn trọng lẫn nhau, và lên tiếng bênh vực những người yếu thế.

1.2 Sự sống của con người là thánh thiêng và bất khả xâm phạm

Sự sống là món quà thiêng liêng mà Thiên Chúa ban tặng, mang dấu ấn bất khả xâm phạm của Đấng Tạo Hóa. Giáo hội khẳng định giá trị siêu việt của sự sống, gắn liền với phẩm giá và quyền được sống của mỗi người. Từ khi hình thành, sự sống đã mang dấu ấn của Thiên Chúa, là ân huệ và hình ảnh của Ngài. Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II trong Evangelium Vitae nhấn mạnh: “Sự sống của con người là thánh thiêng bởi vì ngay từ nguồn gốc, nó bao hàm hành động sáng tạo của Thiên Chúa và mãi mãi nằm trong một mối quan hệ đặc biệt với Đấng Tạo Hoá, cứu cánh duy nhất của nó. Duy chỉ Thiên Chúa là Chủ sự sống từ khi nó bắt đầu cho đến lúc kết thúc: không ai, trong bất cứ trường hợp nào, có thể đòi cho mình quyền trực tiếp huỷ diệt một con người vô tội”.[4]

Giáo hội lên án mạnh mẽ mọi hành vi đe dọa sự sống con người, bao gồm nạo phá thai, trợ tử, các hình thức an tử, án tử hình, nghiên cứu tế bào gốc phôi thai, cũng như những yếu tố dẫn đến nghèo đói, chiến tranh, và bạo lực. Hiến chế Gaudium et Spes tuyên bố: “Tất cả những gì chống lại sự sống, như giết người dưới bất cứ hình thức nào, diệt chủng, phá thai, giúp an tử, hoặc cố ý tự tử… tất cả những gì xúc phạm đến nhân phẩm như điều kiện sinh sống thấp kém, phi nhân bản, giam cầm vô cớ, lưu đày, nô lệ, mãi dâm, buôn bán phụ nữ và trẻ em… đều là những hành động đáng xấu hổ… là xúc phạm nặng nề đến danh dự của Đấng Tạo Hóa”.[5]

Trong một xã hội mà quyền tự do cá nhân đôi khi được đề cao một cách thái quá, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã cảnh báo về mối nguy hiểm khi tự do con người trở thành quyền lực độc đoán, lấn át và chống lại quyền sống của người khác. Ngài khẳng định: “Đòi hỏi quyền phá thai, quyền giết trẻ sơ sinh và quyền an tử, cũng như công nhận những quyền đó là hợp pháp, chính là trao cho tự do con người một ý nghĩa phi đạo đức và bất công”.[6] Điều này không chỉ phá hoại mối quan hệ giữa con người với nhau, mà còn đe dọa đến nền tảng đạo đức của xã hội. Tự do không thể là sự tùy ý quyết định số phận của người khác, mà phải là sự tôn trọng sâu sắc đối với phẩm giá và quyền sống của mọi cá nhân.

1.3 Giáo hội thúc đẩy văn hóa sự sống

Giáo hội luôn cam kết bảo vệ và thúc đẩy văn hóa sự sống, khẳng định sự thánh thiêng và bất khả xâm phạm của sự sống con người. Văn hóa sự sống không chỉ là một nguyên tắc đạo đức mà là một phong cách sống yêu thương và tôn trọng. Giáo huấn của Giáo hội cung cấp nền tảng đạo đức vững chắc để chống lại các xu hướng và hành vi làm suy giảm giá trị sự sống. Các hoạt động của Giáo hội, từ chăm sóc sức khỏe, giáo dục, đến các chương trình bác ái xã hội, đều nhằm mục đích hỗ trợ những người yếu thế và xây dựng một xã hội, nơi mà sự sống, dù là của người già, trẻ em, người khuyết tật hay thai nhi chưa chào đời, đều được coi trọng và bảo vệ.

Trong xã hội hiện đại, sự sống thường bị xem nhẹ, trở thành đối tượng của sự thao túng và kiểm soát. Sự sống, thay vì được tôn trọng, lại bị xem như một “vật sở hữu” mà con người có thể tùy ý định đoạt, theo nhu cầu và lợi ích cá nhân.[7] Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Đức ThánhGiáo Hoàng Gioan Phaolô II cảnh báo rằng việc xem nhẹ giá trị thiêng liêng của sự sống dẫn đến việc đánh mất ý thức về phẩm giá, mở đường cho những hành vi vi phạm đạo đức. Khi con người quên mất Thiên Chúa, họ cũng đánh mất cả ý niệm về phẩm giá và sự sống của chính mình.[8]

Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong Laudato Si’ đã cảnh báo về “văn hóa vứt bỏ” (throw away culture), không chỉ giới hạn ở việc thải bỏ vật dụng và tài nguyên, mà còn mở rộng đến con người, đặc biệt là những người bị coi là “vô giá trị” như người nghèo, người già, người khuyết tật, và các thai nhi chưa ra đời. Văn hóa này không chỉ hủy hoại môi trường mà còn làm tổn thương mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên và với Thiên Chúa, dẫn đến sự suy giảm cả về đạo đức và tinh thần.[9]

Trước thách thức đó, văn hóa sự sống trở thành nền tảng cho một xã hội phát triển bền vững. Sứ mệnh của Giáo hội là loan báo Tin Mừng về sự sống, đồng hành cùng nhân loại trong việc nâng cao phẩm giá con người. BVSS không chỉ là trách nhiệm đạo đức mà còn là hành động thiết thực, nhằm xây dựng một xã hội công bằng và nhân văn, nơi sự sống được tôn trọng và bảo vệ một cách trọn vẹn. Giáo hội nhấn mạnh rằng BVSS là trách nhiệm chung của toàn thể cộng đồng nhân loại.[10] Dù đối diện với nhiều thách thức, chúng ta vẫn có thể cậy nhờ vào ơn Chúa để xây dựng một nền văn hóa sự sống, nơi sự sống được tôn trọng và bảo vệ toàn diện.[11]

1.4 Quan điểm của Giáo hội về sự khởi đầu của sự sống

Giáo hội khẳng định sự sống con người là ân huệ thiêng liêng, bắt đầu từ giây phút thụ thai. Sách Giáo lý Hội Thánh Công giáo nêu rõ: “Sự sống con người, ngay từ lúc tượng thai, phải được tôn trọng và bảo vệ cách tuyệt đối”.[12] Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II nhấn mạnh: “Sự thực là, “ngay từ khi (noãn) thụ tinh, là khởi đầu một sự sống vốn không phải là sự sống của người cha cũng không phải là sự sống của người mẹ, nhưng là của một con người mới, phát triển cho chính mình”.[13] Mọi hành vi cố ý chấm dứt một sự sống vô tội đều vi phạm luật Chúa và xâm phạm đến phẩm giá con người.

1.5 Phản đối phá thai

Giáo hội kiên quyết phản đối phá thai, khẳng định rằng từ lúc thụ thai, mỗi con người đều có quyền sống và phẩm giá bất khả xâm phạm. Hiến chế Gaudium et Spes viết: “Thiên Chúa là Chúa sự sống, đã trao cho con người nhiệm vụ cao cả là bảo toàn sự sống, và họ phải chu toàn bổn phận ấy theo cách thức xứng hợp với con người. Do đó, ngay từ lúc thụ thai, sự sống phải được bảo toàn hết sức cẩn thận; phá thai và sát nhi là những tội ác ghê tởm”.[14] Giáo huấn Giáo hội cũng dạy rằng “Một phôi thai không phải là phát triển thành người, mà đúng hơn là phát triển như một con người. Do đó, việc phá thai là cố tình giết người vô tội”.[15]

Giáo hội nhấn mạnh rằng không có lý do nào có thể biện minh cho việc chấm dứt một sự sống vô tội. Thay vào đó, cần tìm kiếm những giải pháp nhân văn hơn, như hỗ trợ các bà mẹ đơn thân, cung cấp dịch vụ tư vấn và giáo dục giới tính toàn diện. Mỗi người đều có trách nhiệm BVSS, đặc biệt là những người yếu thế nhất.

1.6 Tôn trọng sự sống cuối đời

Giáo hội Công giáo không chỉ BVSS từ khi thụ thai mà còn đồng hành với con người suốt cuộc đời, đặc biệt quan tâm đến những người yếu đuối, bệnh tật, và già yếu. Giáo hội phản đối mạnh mẽ các hành vi trợ tử và tự tử, khẳng định rằng chúng đi ngược lại ý muốn của Thiên Chúa.[16] Thay vào đó, Giáo hội nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm sóc y tế và hỗ trợ tinh thần cho những người ở giai đoạn cuối đời.[17]

Theo Giáo hội, sự sống là một hồng ân, và cái chết là sự chuyển tiếp sang sự sống đời đời, mang lại niềm hy vọng cho những người trải qua đau khổ cuối đời.[18] Huấn thị Dignitas Personae khẳng định tầm quan trọng của việc chăm sóc người bệnh nặng, đảm bảo rằng họ được đối xử với phẩm giá và sự tôn trọng. Bên cạnh việc chăm sóc sức khỏe, Giáo hội cũng chú trọng đến chăm sóc tinh thần, giúp người bệnh tìm thấy niềm an ủi trong Chúa. “Giáo hội muốn hiện diện bên cạnh tất cả những người đau khổ, nơi thể xác và tâm hồn, để không chỉ an ủi, mà còn mang lại cho họ ánh sáng và niềm hy vọng. Nhờ đó, con người có thể tìm lại ý nghĩa của bệnh tật và kinh nghiệm về cái chết, vốn là thành phần của sự sống con người và có mặt trong lịch sử của mỗi người, khai mở nó ra với mầu nhiệm Phục Sinh”.[19] Gia đình và cộng đồng được mời gọi tạo ra một môi trường sống ấm áp và yêu thương, nơi người bệnh có thể cảm nhận được sự quan tâm và nâng đỡ trong thời khắc khó khăn nhất của cuộc đời.[20]

1.7 Giáo hội đề cao giá trị gia đình và hỗ trợ gia đình khi gặp khó khăn

Gia đình là nền tảng của xã hội, nơi con người được nuôi dưỡng và phát triển một cách toàn diện. Giáo hội Công giáo luôn coi trọng gia đình, xem đó là môi trường tự nhiên cho sự phát triển nhân cách, giá trị sống và đức tin. Trong gia đình, tình yêu thương, sự hiệp thông, và lòng trung thành được nuôi dưỡng, nơi mỗi cá nhân không chỉ được chăm sóc về vật chất mà còn được giáo dục để chuẩn bị bước vào đời.[21] Cha mẹ có trách nhiệm giáo dục con cái về đức tin, đạo đức, và chuẩn mực xã hội, giúp các thành viên học cách yêu thương, chia sẻ, và hy sinh vì nhau.

Trong xã hội hiện đại, gia đình phải đối mặt với nhiều thách thức như áp lực kinh tế, sự tan vỡ, bạo lực gia đình, và những thay đổi giá trị văn hóa. Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh rằng gia đình là nền tảng của xã hội và cần được bảo vệ. Trong Amoris Laetitia, ngài khẳng định rằng, gia đình là nơi thiêng liêng mà sự sống được chào đón và bảo vệ một cách tự nhiên nhất. Chúng ta cần chung tay nâng đỡ và bảo vệ các gia đình, giúp họ vượt qua những khó khăn để nuôi dưỡng và bảo vệ sự sống.[22]

1.8 Quan tâm đến những người yếu thế

Với sứ mệnh yêu thương và BVSS, Giáo hội luôn đồng hành và hỗ trợ những người yếu thế trong xã hội. Cam kết của Giáo hội được thể hiện qua những hành động cụ thể và thiết thực, không chỉ dừng lại ở việc cung cấp nhu yếu phẩm, mà còn qua việc triển khai các chương trình hỗ trợ toàn diện.

Hiến chế Gaudium et Spes khẳng định: “Thiên Chúa là Chúa sự sống, đã trao cho con người nhiệm vụ cao cả là bảo toàn sự sống, và họ phải chu toàn bổn phận ấy theo cách thức xứng hợp với con người”.[23] Điều này nhấn mạnh rằng việc chăm sóc và bảo vệ những người yếu thế không chỉ là một nghĩa vụ đạo đức, mà còn là một phần thiết yếu trong việc BVSS ở mọi giai đoạn.

Giáo hội đặc biệt chú trọng đến việc hỗ trợ phụ nữ mang thai gặp khó khăn, giúp họ giữ gìn thai nhi và cung cấp sự hỗ trợ cần thiết để đảm bảo sự an toàn và phát triển của thai nhi. Đồng thời, các chương trình đào tạo nghề cho người khuyết tật cũng được triển khai, nhằm tạo cơ hội cho họ hòa nhập vào xã hội và cải thiện điều kiện sống của mình. Giáo hội cũng thực hiện các dự án phát triển cộng đồng để nâng cao chất lượng cuộc sống của những người đang đối mặt với khó khăn, và chăm sóc các cụ già bệnh tật, neo đơn, những người đang cần sự chăm sóc và hỗ trợ đặc biệt. Thông qua những hoạt động này, Giáo hội không chỉ giúp những người yếu thế cải thiện điều kiện sống mà còn khơi dậy trong họ niềm tin vào tương lai và khát vọng sống.

1.9 Giáo hội không chấp thuận nghiên cứu sử dụng phôi thai

Giáo hội phản đối mạnh mẽ các nghiên cứu sử dụng phôi thai, vì cho rằng việc phá hủy phôi thai để thu nhận các tế bào gốc là vi phạm nguyên tắc tôn trọng sự sống. “Việc sử dụng phôi thai người cho các mục đích nghiên cứu và điều trị là vi phạm phẩm giá con người và nguyên tắc tôn trọng sự sống. Chúng ta phải tìm kiếm các phương pháp thay thế mà không xâm phạm đến sự sống của phôi thai”.[24]

Đức Thánh Cha Phanxicô trong Thông điệp Laudato Si’ cũng cảnh báo về xu hướng biện minh cho việc vượt qua các ranh giới đạo đức, khi tiến hành thí nghiệm trên phôi thai sống. Ngài nhấn mạnh rằng giá trị bất khả nhượng của con người không phụ thuộc vào giai đoạn phát triển.[25]

Quan điểm của Giáo hội không chỉ dựa trên nền tảng thần học mà còn xuất phát từ lòng yêu thương và tôn trọng mọi sự sống. Giáo hội kêu gọi các nhà khoa học và cộng đồng quốc tế cùng tìm kiếm và phát triển các phương pháp nghiên cứu và điều trị không gây hại cho sự sống con người, góp phần xây dựng một tương lai tươi sáng và đầy nhân văn cho nhân loại.

2. BẢO VỆ SỰ SỐNG: SỨ MỆNH TỪ TÌNH YÊU THƯƠNG VÀ LÒNG NHÂN ÁI

Trong xã hội hiện đại, giá trị thiêng liêng của sự sống đang đối mặt với nhiều thách thức, từ phá thai, bạo lực gia đình, đến buôn người và phân biệt đối xử. Trước thực trạng này, người Công giáo, với lòng yêu thương, đã tích cực tham gia vào sứ mệnh cao cả là BVSS.

Nhiều Caritas Giáo phận, cùng với sự hỗ trợ từ các dòng tu và nhóm thiện nguyện, đã nỗ lực nâng cao phẩm giá con người và bảo vệ giá trị bất khả xâm phạm của sự sống. Những hoạt động như chăm sóc người già neo đơn, hỗ trợ bà mẹ đơn thân, nuôi dưỡng trẻ em mồ côi, khuyết tật, cùng với các chương trình nâng cao nhận thức về HIV/AIDS, bảo vệ môi trường và giáo dục về giá trị sống, đã thể hiện rõ tình yêu thương của Giáo hội.

Các báo cáo thường niên của Caritas là minh chứng cho sự sẻ chia và yêu thương đó. BVSS không chỉ là trách nhiệm của Giáo hội mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Mỗi người đều có thể đóng góp để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn, nơi sự sống được tôn trọng và bảo vệ.

Giáo hội không chỉ rao giảng mà còn thực hiện nhiều giải pháp thiết thực để BVSS, thông qua các hoạt động giáo dục và nâng cao nhận thức trong cộng đồng.

2.1 Những hoạt động bảo vệ sự sống – Giáo dục và nâng cao nhận thức

Việc giáo dục và nâng cao nhận thức về giá trị của sự sống là nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng một xã hội nhân văn. Cung cấp kiến thức về tầm quan trọng của sự sống và phẩm giá con người đóng vai trò thiết yếu trong việc tạo dựng cộng đồng tôn trọng và BVSS .

Nhiều Caritas Giáo phận đã tích cực thực hiện nhiệm vụ này thông qua các chương trình giáo dục và truyền thông. Tại Caritas Đà Lạt, các khóa học giáo dục giới tính được triển khai với sự chú trọng đặc biệt đến phương pháp Billings –  một phương pháp tự nhiên giúp các cặp vợ chồng lập kế hoạch gia đình. Caritas Đà Lạt không chỉ tổ chức các khóa tập huấn cho giáo lý viên mà còn tham gia vào mạng lưới BOM Việt Nam, để cập nhật kiến thức và hỗ trợ các giáo xứ trong việc truyền đạt những kiến thức này.[26]

Tại Caritas Bùi Chu, các khóa tập huấn về giới tính và kỹ năng sống được tổ chức cho giới trẻ tại các giáo xứ và giáo hạt. Đồng thời, Caritas Bùi Chu và Caritas Hà Tĩnh, trong các buổi sinh hoạt của giới hiền mẫu và gia trưởng, đã đẩy mạnh truyền thông về sức khỏe sinh sản, phương pháp tránh thai tự nhiên theo luật Giáo hội và tác hại do việc nạo phá thai.[27] Những hoạt động này giúp cộng đồng hiểu rõ giá trị của sự sống cũng như hậu quả của việc vi phạm các nguyên tắc đạo đức.

Sự phối hợp giữa các ban BVSS trong các giáo phận đã tạo ra ảnh hưởng tích cực, góp phần BVSS toàn diện. Những nỗ lực này khẳng định rằng tình yêu thương và lòng nhân ái là nền tảng cho một xã hội công bằng và nhân văn, nơi mà sự sống được tôn trọng và bảo vệ một cách toàn diện.

2.2 Hỗ trợ và chăm sóc – Tiếp cận và tư vấn cho các bà bầu lầm lỡ

Caritas Bùi Chu đã trở thành một điểm sáng trong công cuộc BVSS với những hoạt động hỗ trợ và tư vấn tâm lý tận tình dành cho các mẹ bầu lầm lỡ. Thông qua sự phối hợp với các dòng tu và nhóm BVSS, nhiều phụ nữ đã tìm thấy niềm tin và hy vọng mới. Đặc biệt, Caritas Bùi Chu đóng vai trò cầu nối quan trọng, giúp kết nối những em bé không thể được nuôi dưỡng bởi mẹ ruột với các gia đình hiếm muộn, mang lại niềm hy vọng và tình yêu thương mới cho cả hai bên. Mái ấm Têrêsa Nghĩa Dục, dưới sự bảo trợ của Caritas Bùi Chu, đã trở thành ngôi nhà chung cho hàng trăm thai phụ, nơi họ được chăm sóc sức khỏe và nhận được sự động viên tinh thần. Câu chuyện của chị Hạnh, một bà mẹ trẻ từng lạc lối, là một minh chứng sinh động cho điều đó. Nhờ sự giúp đỡ của mái ấm, chị đã vượt qua được những mặc cảm, tìm lại niềm tin vào cuộc sống và trở thành một người mẹ đơn thân mạnh mẽ, tự lập.[28]

Không chỉ có Caritas Bùi Chu, nhiều mái ấm khác trên khắp cả nước cũng đang hoạt động với các mục tiêu tương tự. Mái ấm Thiên Ân tại Giáo phận Hà Tĩnh, với sự hỗ trợ tận tình và chu đáo, đã giúp nhiều phụ nữ trẻ vượt qua áp lực xã hội và tìm lại niềm tin trong cuộc sống.[29] Mái ấm Chúa Hài Đồng, do các nữ tu Dòng Phaolô đảm trách, lại tập trung vào việc hướng nghiệp cho các mẹ trẻ, giúp họ tự tin bước vào cuộc sống mới.[30]

Các chương trình hỗ trợ tài chính, pháp lý và tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các mẹ đơn thân vượt qua khó khăn và nuôi dạy con cái. Mỗi mái ấm đều là câu chuyện đầy cảm xúc về tình yêu thương, sự sẻ chia và hy vọng, không chỉ giúp các mẹ bầu vượt qua khó khăn mà còn góp phần xây dựng một xã hội ấm áp và nhân văn hơn.

2.3 Tình yêu thương lan tỏa: câu chuyện về những người hiến tặng giác mạc

Hiến tặng giác mạc là một hành động cao cả, thể hiện tình yêu thương và sự sẻ chia trong cộng đồng xã hội. Nhiều giáo dân đã tình nguyện hiến tặng giác mạc, mang lại ánh sáng cho những người mù lòa. Ông Mai Quang Thiều, một giáo dân tại Cồn Thoi, Phát Diệm, đã truyền cảm hứng cho cả cộng đồng khi quyết định hiến tặng giác mạc vào tháng 12/2023. Hành động cao cả của ông đã góp phần nâng tổng số người hiến giác mạc tại Ninh Bình lên 504 người. Câu chuyện của ông, cùng với nhiều tấm gương sáng khác như cụ Nguyễn Thị Hoa, người đầu tiên hiến giác mạc tại địa phương, đã lan tỏa mạnh mẽ thông điệp về tình yêu thương và sự sẻ chia.[31]

Còn với ông Phạm Văn Hiển, một giáo dân tại giáo xứ An Lãng, Bùi Chu, cuộc sống đã sang một trang mới sau ca phẫu thuật cấy ghép giác mạc thành công. Suốt hơn một thập kỷ sống trong bóng tối, ông đã từng tuyệt vọng. Nhưng nhờ sự tận tình của các bác sĩ và sự hỗ trợ của Caritas, ông đã tìm lại được ánh sáng và niềm tin vào cuộc sống. Niềm vui và sự biết ơn của ông đã truyền cảm hứng cho biết bao người.[32]

Hãy tưởng tượng, khi một người mất đi ánh sáng, cuộc sống của họ sẽ trở nên tăm tối đến chừng nào. Và khi họ nhận được giác mạc hiến tặng, thế giới xung quanh họ lại trở nên tươi sáng. Đó chính là phép màu của sự sống, là món quà vô giá mà những người hiến tặng đã mang lại. Tuy nhiên, quyết định hiến tặng không phải lúc nào cũng dễ dàng. Đó là sự đấu tranh nội tâm, là việc vượt qua những lo lắng và nghi ngại. Nhưng khi nghĩ đến những người đang chờ đợi một cơ hội để được nhìn thấy, họ đã dũng cảm đối mặt với mọi khó khăn.

Gia đình đóng một vai trò quan trọng trong quyết định này. Sự ủng hộ và động viên của gia đình là nguồn động lực lớn lao để những người hiến tặng có thể thực hiện quyết định của mình. Những tấm gương như ông Mai Quang Thiều và ông Phạm Văn Hiển chính là minh chứng sống động cho tinh thần hy sinh và lòng nhân ái mà Đức Kitô đã truyền dạy. Hành động cao cả này không chỉ mang lại niềm vui cho người nhận mà còn khẳng định tinh thần yêu thương, trách nhiệm của người Kitô hữu đối với cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội nơi mọi sự sống đều được tôn trọng và bảo vệ.

2.4 Chăm sóc trẻ em mồ côi, khuyết tật

Nhiều cơ sở nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ mồ côi, khuyết tật do các dòng tu và tổ chức bác ái quản lý, đã trở thành những mái ấm đầy yêu thương, nơi các em nhỏ được bảo vệ và chăm sóc tận tình. Tại đây, các em không chỉ được đáp ứng nhu cầu vật chất mà còn sống trong môi trường tràn đầy tình thương yêu và sự quan tâm.

Một điển hình là Mái ấm Teresa Calcutta – Sài Gòn, nơi các trẻ bại não tìm thấy một ngôi nhà thực sự. Với sự hỗ trợ của Caritas Tổng Giáo phận Sài Gòn, các em được chăm sóc sức khỏe, tập vật lý trị liệu, và sống trong một cộng đồng gắn kết.[33] Ngoài ra, các câu lạc bộ người khuyết tật được thành lập tại nhiều nơi, tạo điều kiện cho các em học hỏi, hỗ trợ lẫn nhau và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Dự án chăm sóc sức khỏe cho người bệnh tâm thần tại Đức Trọng, do Caritas Đà Lạt thực hiện, cũng là một minh chứng sống động cho những nỗ lực này. Chương trình không chỉ giúp người bệnh có cơ hội phục hồi mà còn góp phần xây dựng một cộng đồng bao dung và hòa nhập.[34]

Caritas Việt Nam, thông qua dự án Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng (CBR), đã tích cực hỗ trợ người khuyết tật, đặc biệt là trẻ em. Với sự tham gia của 17 Caritas Giáo phận, chương trình này không chỉ chú trọng đến y tế và giáo dục mà còn giúp người khuyết tật hòa nhập vào cộng đồng, qua đó khẳng định giá trị và phẩm giá của họ.[35]

Tại các mái ấm, các trung tâm, các em không chỉ được nuôi dưỡng về thể chất mà còn được giáo dục về đạo đức và nhân cách, nhờ vào sự chăm sóc tận tình của các nữ tu, các linh mục và tình nguyện viên. Những câu chuyện cảm động về các em từng lạc lõng nay đã trở thành những thành viên tích cực của xã hội, chính là minh chứng rõ ràng cho tình yêu thương và sự quan tâm mà Giáo hội dành cho những số phận kém may mắn.

2.5 Cùng Caritas sẻ chia yêu thương

Chăm sóc người già và người bệnh là một sứ mệnh cao cả mà một số Caritas Giáo phận đang thực hiện. Các cơ sở dưỡng lão và phòng khám kết hợp Đông – Tây y do Caritas quản lý đã trở thành những mái ấm đầy tình thương, nơi những người yếu thế tìm thấy sự chăm sóc tận tình và chu đáo.

Tại Trung tâm y tế cộng đồng của Caritas Bà Rịa, các cụ không chỉ được chăm sóc sức khỏe mà còn có cơ hội sống một cuộc sống ý nghĩa. Các hoạt động vui chơi, giải trí thường xuyên được tổ chức, giúp duy trì tinh thần lạc quan và vui vẻ cho các cụ. Đồng thời, các dịch vụ y tế như theo dõi sức khỏe, điều trị và phục hồi chức năng được đảm bảo, mang lại sự an tâm trong những ngày tháng cuối đời.[36]

Caritas Nha Trang lại gây ấn tượng với phòng khám kết hợp Đông – Tây y, nơi cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ y tế cho người dân địa phương, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn. Các chương trình khám chữa bệnh miễn phí, tư vấn sức khỏe đã giúp nhiều người tiếp cận được với dịch vụ y tế tốt hơn.[37]

Sự kết hợp hài hòa giữa y học hiện đại và phương pháp điều trị truyền thống đã mang đến hiệu quả cao trong việc chăm sóc sức khỏe cho người bệnh. Nhờ sự tận tâm của đội ngũ y bác sĩ và tình nguyện viên, các cơ sở của Caritas đã trở thành điểm tựa vững chắc cho những người yếu thế, giúp họ vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.

2.6 Nơi an nghỉ cuối cùng cho những thiên thần

Các nhóm BVSS đã thực hiện một sứ mệnh đầy nhân ái khi hợp tác với nhân viên y tế và các cơ sở y tế, để thu gom và chôn cất thai nhi – những sinh linh chưa kịp chào đời – vì mỗi thai nhi đều xứng đáng được đối xử với sự tôn trọng và tình thương. Các nhóm BVSS đã không ngừng nỗ lực để mang đến cho các thai nhi một nơi an nghỉ cuối cùng trang nghiêm.[38]

Ban đầu, việc an táng các thai nhi diễn ra một cách tự phát. Tuy nhiên, trước nhu cầu ngày càng lớn, các nhóm BVSS đã chủ động tìm kiếm giải pháp lâu dài. Nhờ sự ủng hộ từ giáo xứ và các mạnh thường quân, nhiều Thánh địa đã được thành lập, nơi các thai nhi được an táng trong không gian yên bình.

Những hoạt động này không chỉ thể hiện lòng nhân ái mà còn khẳng định mạnh mẽ giá trị thiêng liêng của sự sống từ khi bắt đầu, dù ngắn ngủi.

2.7 Khó khăn

Các nhóm BVSS đang đối mặt với nhiều khó khăn, chủ yếu do điều kiện kinh tế eo hẹp và nguồn lực hạn chế. Hoạt động của các nhóm phần lớn dựa vào tinh thần tự nguyện và sự đóng góp từ một số nhà hảo tâm, khiến việc đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng trở nên thách thức.

Thành viên của các nhóm thường không có kiến thức chuyên môn về tham vấn, dẫn đến khó khăn trong việc hỗ trợ thai phụ một cách hiệu quả. Đôi khi, các thai phụ có những đòi hỏi vượt quá khả năng đáp ứng của các mái ấm, tạo nên áp lực lớn cho các nhóm BVSS.

Một số nhóm chưa nhận được sự ủng hộ từ cha xứ, ban hành giáo và cộng đồng trong lĩnh vực BVSS. Trong quá trình thu gom thai nhi, các thành viên thường không được đào tạo bài bản, dẫn đến nguy cơ gặp phải các bệnh truyền nhiễm trong môi trường bệnh viện.

Thay lời kết

Trong bối cảnh xã hội đầy biến động, bảo vệ sự sống không chỉ là nhiệm vụ mà còn là sứ mệnh thiêng liêng của mỗi Kitô hữu. Những nỗ lực của các nhóm BVSS và Caritas đã chứng minh rằng, tình yêu và lòng nhân ái có thể vượt qua mọi khó khăn, xây dựng một thế giới tràn đầy sự sống. Hãy cùng nhau đáp lại lời mời gọi của Tin Mừng, dấn thân bảo vệ phẩm giá và cải thiện cuộc sống cho những người yếu thế. Mỗi hành động của chúng ta đều góp phần tạo nên một xã hội công bằng và nhân văn hơn, nơi mà tình yêu thương được lan tỏa.

Trích Bản tin Hiệp Thông / HĐGMVN, Số 144 (Tháng 11 & 12 năm 2024)