Mc 7,1-8a. 14-15. 21-23: Khi ấy, những người biệt phái và mấy luật sĩ từ Giêrusalem tụ tập lại bên Chúa Giêsu, và họ thấy vài môn đệ Người dùng bữa với những bàn tay không tinh sạch, nghĩa là không rửa trước. Vì theo đúng tập tục của tiền nhân, những người biệt phái và mọi người Do-thái không dùng bữa mà không rửa tay trước, và ở nơi công cộng về, họ không dùng bữa mà không tắm rửa trước. Họ còn giữ nhiều tập tục khác nữa, như rửa chén, rửa bình, rửa các đồ đồng. Vậy những người biệt phái và luật sĩ hỏi Người: “Sao môn đệ ông không giữ tập tục của tiền nhân mà lại dùng bữa với những bàn tay không tinh sạch?” Người đáp: “Hỡi bọn giả hình, Isaia thật đã nói tiên tri rất chí lý về các ngươi, như lời chép rằng: ‘Dân này kính Ta ngoài môi miệng, nhưng lòng chúng ở xa Ta. Nó sùng kính Ta cách giả dối, bởi vì nó dạy những giáo lý và những luật lệ loài người’. Vì các ngươi bỏ qua các giới răn Thiên Chúa, để nắm giữ tập tục loài người”.
Và Người lại gọi dân chúng mà bảo rằng: “Hết thảy hãy nghe và hiểu rõ lời Ta. Không có gì từ bên ngoài vào trong con người mà có thể làm cho họ ra ô uế. Chỉ có những gì từ con người xuất ra, chính những cái đó mới làm cho họ ra ô uế. Vì từ bên trong, từ tâm trí người ta xuất phát những tư tưởng xấu: ngoại tình, dâm ô, giết người, trộm cắp, tham lam, độc ác, xảo trá, lăng loàn, ganh tị, vu khống, kiêu căng, ngông cuồng. Tất cả những sự xấu đó đều ở trong mà ra, và làm cho người ta ra ô uế”.
Đoạn tin mừng 7,1-23 là một trong bốn phần liên quan đến những hoạt động cuối cùng của Chúa Giêsu tại Galilêa và vùng lân cận (6,6b-8,26): Sứ mệnh của các môn đệ (6,6b-32); Đi trên mặt nuớc (6,33-56); tranh luận về luật trong sạch và ô uế (7,1-23); và chữa lành nguời mù (7,26-8,26). Đoạn 7,1-23 có thể được phân chia như sau: 1- Nguồn gốc của cuộc tranh luận (7,1-5); 2- Câu trả lời của Chúa Giêsu cho các đối thủ của Người (7,6-13); rồi cho dân chúng (7,14-15); sau cùng là cho các môn đệ của Người (7,17-23).
Các luật sĩ và kinh sư thắc mắc với Chúa Giêsu về hành vi của các môn đệ của Người; người thầy thường chịu trách nhiệm về hành vi của môn đệ của mình. Vấn đề họ đưa ra không liên quan đến vệ sinh, mà đến sự tinh sạch theo nghi thức đòi hỏi. Theo họ, tương quan với Thiên Chúa lệ thuộc vào việc tuân giữ những điều khoản đã được qui định trong truyền thống. Ai bỏ qua hoặc vi phạm chúng là tự đặt mình chống đối Thiên Chúa. Câu hỏi họ đặt ra liên quan đến tương quan của Chúa Giêsu và môn đệ của Người với Thiên Chúa.
Câu trả lời của Chúa Giêsu rất cứng cỏi (7,6-13). Hai câu lời Chúa được trích dẫn: một của Isaia 29,13, rồi đến phần chính của Thập giới Xh 20,12; Dnl 5,16. Trong câu trích dẫn thứ nhất, Chúa Giêsu nói đến tương quan của các kinh sư với Thiên Chúa. Trọng tâm của cáo giác nầy nói là họ đã cố tình cắt nghĩa sai giới răn của Thiên Chúa và cố chấp giữ truyền thống của con người (7,8-9). Trong Is 29,13 Thiên Chúa nói đến cách thức dân chúng tôn thờ Người. Chúa Giêsu xem điều nầy đang được thực hiện nơi các đối thủ của Người. Họ thờ phượng Thiên Chúa chỉ bằng môi miệng; họ chẳng đặt tâm hồn vào đó. Luật các luật sĩ đưa ra dựa trên Lv 15,11, trong khi đối với Chúa Giêsu, không có gì do Thiên Chúa tạo dựng, tự nó là ô uế (7,19). Giới răn chính Chúa Giêsu dạy đòi hỏi con người yêu mến Thiên Chúa với tất cả tâm hồn (Đnl 6,5; Mc 12,30.33). Người nhấn mạnh tâm hồn là nơi quyết định sự tốt cũng như sự xấu xa của con người. Sau khi định nghĩa cách thức họ tôn thờ Thiên Chúa, Chúa Giêsu đưa ra một thí dụ (7,9-13) và kết luận rằng đây chỉ là một trong những trường hợp, và Người lập lại là họ bỏ qua giới răn của Thiên Chúa (7,8.9.13).
Sau khi phê bình các đối thủ, Chúa Giêsu ngỏ với dân chúng. Người kêu gọi họ lắng nghe Người, chứ không phải các kinh sư và hãy hiểu điều Người sắp nói. Người nhấn mạnh tâm hồn, trong tương quan với Thiên Chúa, như là trung tâm của sự hiểu biết, cảm giác và ước muốn. Thức ăn không thêm gì hoặc đụng chạm đến tâm hồn; do đó mọi thức ăn đều tinh sạch (7,18-19). Điều được tuyên bố đối với thức ăn, thì cũng có giá trị đối với những chuyện bề ngoài: việc tẩy rửa, điều kiện thể lý, tiếp xúc với người chết, người phong hủi, với người ngoại giáo, …Tất cả những điều nầy không làm cho con người ra ô uế và không cản trở tương quan với Thiên Chúa. Giáo huấn nầy đã được chuẩn bị bởi những hành vi Người đã thực hiện: chạm đến người bị phong hủi (1,41), ăn uống với những người thu thuế và tội lỗi (2,15-17), để cho người phụ nữ bị băng huyết chạm đến gấu áo mà không phản đối (5,25-34). Với giáo huấn nầy (7,15.18-19) Chúa Giêsu muốn sửa lại không chỉ các qui định về luật tinh sạch của các kinh sư, mà cả Luật đã được ghi trong Lêvi 11-15, nói về thú vật tinh sạch và ô uế, (cf. Đnl 14,3-21), về người phong hủi, về các trường hợp tính dục khác nhau.
Con người chỉ nên ô uế bởi điều phát xuất từ bên trong, mà nguồn gốc của nó nằm trong tâm hồn (7,20-23). Mọi sự xấu bắt đầu bởi những tư tương xấu của tâm hồn. Chúa Giêsu liệt kê những điều xấu chống lại Thiên Chúa và con người (7,20-23). Ngoài những điều đã được nói đến trong Thập giới, Marcô còn thêm một số khác. Những điều ông liệt kê sau cùng: phạm thượng, kêu ngạo và ngông cuồng rất có thể qui chiếu trước hết mọi sự đến tương quan với Thiên Chúa.
Ai mở lòng ra cho ý muốn của Thiên Chúa và hướng tâm hồn về với Người, người ấy là trong sạch, làm đẹp lòng Người và được gắn bó với Người.
Linh mục Luigi Gonzaga Đặng Quang Tiến